تحقیق کامل در مورد مغز جلویی

 

مغز جلویی یا مغز قدامی را forebrain یا prosencephalon می نامند. مغز جلویی شامل دو قسمت است:

• دیانسفالون Diencephalon که در جلوی مغز میانی قرار دارد.

• تلانسفالون Telencephalon که شامل نیمکره های مغزی و روابط بین آنها می باشد.

 

دیانسفالون ، Diencephalon

 

دیانسفالون در بین نیمکره های مغزی و در جلوی مغز میانی(midbrain) قرار دارد. در یک مغز بالغ فقط سطح جلوی دیانسفالون را می توان مشاهده کرد  زیرا بقیه ی سطوح دیانسفالون را نیمکره های مغزی می پوشانند. در سطح جلوی دیانسفالون غده ی هیپوفیز(Hypophise) و توده های پستانی شکل(mamillary bodies) قرار دارند. در ضخامت دیانسفالون بطن سوم و در دیواره های بطن سوم تالاموس ٬ ساب تالاموس ٬ اپی تالاموس(Epithalamus) ٬ هیپوتالاموس (Hypothalamus) ٬ و متاتالاموس(Metathalamus) وجود دارند.

 

دیانسفالون ساختمانی است که در خط وسط قرار دارد و توسط نیمکره های مغزی دربرگرفته می شود و فضای درونی آن بخش اعظم بطن سوم مغزی را تشکیل می دهد. شیار هیپوتالامیک از سوراخ مونرو تا مجرای مغزی سیلویوس کشیده شده است و هرکدام از نیمه های راست و چپ دیانسفالون را به دو بخش قدامی و خلفی تقسیم می نماید.

 

بخش خلفی دیانسفالون شامل بخش های زیر می باشد :

 

•  تالاموس (تالاموس خلفی)
•  متاتالاموس (اجسام زانویی داخلی+ اجسام زانویی خارجی)
•  اپی تالاموس (جسم کاجی+هابنولار)

 

بخش قدامی دیانسفالون شامل بخش های زیر می باشد :

 

• هیپوتالاموس
• ساب تالاموس (تالاموس قدامی)

 

بطن سوم ، third ventricle

 

بطن سوم حفره ای است که در ضخامت دیانسفالون قرار دارد.

 

حدود بطن سوم

 

دیواره ی جلوی بطن سوم را Lamina Terminalis (باقی مانده ی قسمت جلوی لوله ی عصبی اولیه که بسته شده است) ٬ Anterior Commissure (رابط جلویی) ٬ و قسمت جلوی ستون فورنیکس Fornix تشکیل می دهند. دیواره های طرفی بطن سوم را تالاموس و هیپوتالاموس درست می کنند. کف بطن سوم مجاور کیاسمای بینایی(optic chiasma) ٬ غده ی هیپوفیز ٬ برجستگی خاکستری(tubur cinerum) ؛ اجسام پستانی ٬ فضای سوراخ شده ی عقبی ٬ تگمنتوم مغز میانی و جسم کاجی یا پینه آل(pineal body) می باشد.

 

سقف بطن سوم را رابط فورنیکس ها می سازد که از یک شبکه ی عروقی به نام choroid plexus پوشیده می شود ٬ این شبکه ی عروقی ٬ مایع مغزی نخاعی را ترشح می کند. در دیواره های طرفی بطن سوم ٬ سوراخ های بین بطنی(interventricular foramen or Monoro) وجود دارند که بطن سوم را به بطن های طرفی مربوط می سازند.

 

نظر به این که بطن سوم یک مجرای نسبتا باریک است ٬ تومورهای اطراف آن خیلی زود بطن سوم را می بندند که نتیجه ی آن در بچه ها باعث جمع شدن مایع مغزی نخاعی در کاسه ی سر(هیدروسفالوس Hydrocephalus) و در افراد بزرگسال سبب ایجاد فشار داخل حفره ی مغزی می شود. تومورهای پایین بطن سوم باعث بیماری دیابت بی مزه(insipid diabete) می گردد. از علایم دیابت بی مزه ٬ تشنگی زیاد ٬ لاغری و ادرار مکرر بدون قند می باشد.

 

تالاموس ، Thalamus

 

تالاموس ٬ هسته ای است خاکستری رنگ و بیضوی شکل که در طرفین بطن سوم قرار دارد ٬ طول تالاموس سه سانتی متر و ضخامتش ۱٫۵ سانتی متر است. سطح بالایی تالاموس به وسیله ی یک ورقه ی نازک سفید رنگ به نام Striatum zonal پوشیده شده است. سطح خارجی تالاموس توسط پرده ی سفید دیگری به نام external medullary lamina مفروش است. در ضخامت تالاموس هم ورقه ی سفید رنگی به نام internal medullary lamina وجود دارد. مقطع این ورقه به شکل حرف Y می باشد که تالاموس را به یک قسمت جلویی و دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم می کند.

 

ورقه ی نازکی که بین سطح خارجی تالاموس و هسته ی کودات Caudate قرار دارد استریا ترمینالیس(stria terminalis) می نامند. تالاموس ٬ تخم مرغی شکل است ٬ انتهای بزرگ آن که در عقب قرار دارد ٬  پولوینار Pulvinar نامیده می شود.

 

تالاموس که به زبان فارسی ٬ لایه های دیدگانی ترجمه شده است ٬ مجموعه ی نورون هایی است به شکل تخم مرغ که در دو طرف بطن سوم و پایین بطن های جانبی قرار گرفته است. ماده ی سفیدی که به صورت تیغه مانند نزدیک به قسمت داخلی تالاموس وجود دارد و در جلو به دو شاخه تقسیم می شود تالاموس را به چند قطعه تقسیم می کند: هسته ی قدامی که بین دو شاخه ی ماده سفید در جلو تالاموس واقع شده ٬ هسته ی پشتی میانی که در داخل قرار گرفته ٬ هسته های کوچک بین لایه ای که در داخل ماده ی سفید تیغه مانند جای دارند و بقیه ی هسته ها که قسمت اعظم تالاموس را تشکیل می دهند و در خارج تیغه هستند. این دسته از هسته ها از جلو به عقب عبارتند از: هسته ی شکمی قدامی(ventral anterior) ٬ هسته ی شکمی جانبی(ventro-lateral nucleus) ٬ هسته ی شکمی خلفی جانبی(ventro-postero-lateral) ٬ هسته ی شکمی خلفی میانی(ventro-postero-median) که در داخل هسته ی شکمی خلفی جانبی قرار دارد و هسته ی پولوینار(Pulvinar) که خلفی ترین هسته ی تالاموس است.

 

تالاموس از ماده ی خاکستری ساخته شده است و در جهت خلفی طرفی و به صورت مایل در دیواره ی بطن سوم طرفی قرار گرفته و کف بخش مرکزی بطن های طرفی را نیز به وجود می آورد. یعنی انتهای قدامی و کوچک تالاموس طرف راست متوجه خط وسط می باشد و در مجاورت انتهای قدامی تالاموس چپ قرار می گیرد در حالی که انتهای خلفی و بزرگتر تالاموس ها توسط جسم کاجی ٬ برجستگی فوقانی و مثلث هابنولار از هم جدا می شوند. طول قدامی خلفی تالاموس ۳ سانتی متر و عرض آن ۱٫۵ سانتی متر می باشد و هر تالاموس دارای دو انتهای قدامی و خلفی و چهار سطح فوقانی ٬ تحتانی ٬ داخلی و خارجی می باشد.

 

انتهای قدامی باریک بوده و تکمه ی تالاموس نام دارد و در بخش خلفی سوراخ مونرو قرار می گیرد. انتهای خلفی پهن بوده و پولوینار نام دارد که اجسام زانویی داخلی و خارجی در قسمت پایین پولوینار قرار دارند(اجسام زانویی خارجی توسط بازو Brachium به برجستگی فوقانی مربوط می شوند). سطح فوقانی به دو بخش خلفی یا بطنی و داخلی یا خارجی بطنی (extraventricular) تقسیم می شود که قسمت خارجی کف بخش مرکزی بطن طرفی را می سازد و قسمت داخلی توسط چادر مشیمی بطن سوم پوشیده می شود.

 

در منتهی الیه خارجی سطح فوقانی تالاموس ٬ هسته ی دم دار و خط انتهایی و ورید Thalamostriate قرار می گیرند و منتهی الیه داخلی سطح فوقانی تالاموس از خط هابنولار استریا مدولاریس تشکیل می گردد. سطح تحتانی تالاموس بر روی هیپوتالاموس و ساب تالاموس تکیه می کند. سطح داخلی تالاموس بخش خلفی فوقانی دیواره ی طرفی بطن سوم را می سازد و توسط اتصال بین تالاموس ثانویه به سطح داخلی تالاموس طرف مقابل می چسبد(البته این اتصال به عنوان یک رابط عمل نمی کند). سطح خارجی تالاموس منتهی الیه داخلی بخش خلفی کپسول داخلی را می سازد.

 

ساختمان داخلی تالاموس

 

ماده ی سفید تالاموس شامل ورقه های مغزی داخلی و خارجی می باشد که در این میان ورقه ی مغزی خارجی سطح خارجی تالاموس را می پوشاند و ورقه ی مغزی داخلی تالاموس را به سه ناحیه ی قدامی ٬ داخلی و خارجی تقسیم می کند.

 

ماده ی خاکستری تالاموس شامل چندین هسته ی خاکستری می باشد که عبارتند از :

 

• هسته ی قدامی(در بخش قدامی)

• هسته ی داخلی(در بخش داخلی)

• (هسته ی قدامی+هسته داخلی=تالاموس قدیمی Paleothalamus و بخش طرفی و وسیع تالاموس=تالاموس جدید یا Neothalamus).

• هسته ی طرفی و هسته ی شکمی که این دو هسته به ترتیب در بخش های خلفی طرفی و قدامی داخلی ناحیه ی خارجی تالاموس واضح می شوند. هسته ی شکمی خودش شامل سه بخش قدامی ٬ میانی و واسط می باشد.

• هسته ی بین ورقه ای(intralaminar nucleus) واقع در ورقه ی مغزی داخلی و هسته ی میانی(Midline) واقع در سطح داخلی و هسته ی مشبک(Reticular nucleus) واقع در سطح خارجی.

 

• تالاموس ایستگاه مهم تقویت پیام های حسی مختلف در مسیر حرکت پیام های حسی به طرف قشر مغز می باشد و تمامی تحریکات حسی به جز حس بویایی و تحریکات بینایی و شنوایی را از خود عبور می دهد(حس بویایی تنها حسی است که مستقیما و بدون عبور از دیانسفالون به قشر مغز می رسد) و به نظر می رسد به دلیل ارتباطاتی که تالاموس با لوب پیشانی و هیپوتالاموس دارا می باشد با هیجانات ٬ ذهنیات و حس اعتماد به نفس رابطه داشته باشد.

 

سطوح تالاموس

 

سطح بالایی تالاموس ها ٬ قسمت مرکزی کف بطن های طرفی را می سازد. سطح داخلی تالاموس دیواره ی طرفی بطن سوم را تشکیل می دهد و به وسیله ی رابطی به سطح داخلی تالاموس طرف مقابل متصل می شود. سطح خارجی تالاموس مجاور کپسول داخلی است.

 

هسته های تالاموس عبارتند از :

 

• هسته ی قدامی Anterior nucleus

• هسته ی قدامی شکمی Ventral anterior nucleus
• هسته ی طرفی شکمی Ventral lateral nucleus
• هسته ی طرفی پشتی Lateral dorsal nucleus
• هسته ی شکمی خلفی Ventral posterior nucleus
• هسته ی طرفی خلفی Lateral posterior nucleus
• هسته ی داخلی پشتی Mediodorsal nucleus

 

اعمال تالاموس

 

تالاموس مرکزی برای تقویت حرکات غیر ارادی و همه حس ها به جز حس بویایی می باشد. به علاوه تالاموس در کنترل بیداری و هوشیاری موثر است. تالاموس با دستگاه های حسی ٬ دستگاه حرکتی ٬ دستگاه تعادلی ٬ دستگاه کناری ٬ دستگاه ضبط مغز و دستگاه بیدار نگهدارنده ی مغز در ارتباط است و در تمام این اعمال دخالت موثر دارد. باید توجه داشت که قبل از ایجاد قشر جدید مغز در حیوانات ٬ تالاموس محل ادراک حس های مختلف(به جز حس بویایی) و انجام حرکت بوده است. با تکامل مغز و ایجاد قشر جدید ٬ تالاموس نقش درجه ی دوم به عهده گرفته و در خدمت قشر مغز درآمده است. تمام حس ها به جز حس بویایی ابتدا به تالاموس می آیند و سپس به ناحیه ی مربوط به خود در قشر مغز می روند. اطلاعات مربوط به بینایی و شنوایی ابتدا به پولوینار می روند و سپس به مناطق ۱۷ و ۴۱ برودمن منتقل می شوند. هسته ی پولوینار همچنین با مناطق ثانویه و ثالثیه ی بینایی(مناطق ۱۸ و ۱۹ برودمن) نیز مبادله ی اطلاعات دارد. اطلاعات مربوط به حس های پوستی و حس های عمقی صورت ابتدا به هسته ی شکمی خلفی میانی می رسند. همین حس ها از بقیه ی بدن به هسته ی شکمی خلفی جانبی می آیند و سپس از این هسته ها به مناطق ۱ ٬ ۲ و ۳ برودمن می روند. از هسته های قاعده ی مغز و هسته های دندانه ای مخچه اطلاعات حرکتی به هسته ی شکمی جانبی تالاموس می رسد که این هسته خود با منطقه ی حرکتی اولیه ی قشر مغز(منطقه ی ۴ برودمن) در ارتباط است.

 

همچنین از هسته های قاعده ی مغز اطلاعات حرکتی به هسته ی شکمی قدامی تالاموس می رسند که از این جا پس از تجزیه و تحلیل به منطقه ی ۶ برودمن(قسمت خلفی قشر ارتباطی قطعه ی پیشانی) منتقل می گردند. از قطعه ی گیجگاهی مغز و هسته های بادامی نیز رشته هایی به هسته ی پشتی میانی تالاموس می روند که از اینجا اطلاعات به قشر ارتباطی قطعه ی پیشانی منتقل می شوند.

 

هسته های قدامی تالاموس جزئی از دستگاه کناری محسوب می شوند که اطلاعات از اجسام پستانی به آنها می رسد و از اینجا به شکنج سینگولیت می رود. این هسته قسمتی از مدار پاپز است که هم یکی از مدارهای مهم دستگاه عاطفی مغز است و هم دستگاه ضبط مغز را تشکیل می دهد. هسته های بین لایه ای تالاموس نیز اطلاعاتی از دستگاه مشبک فعال کننده در ساقه ی مغز دریافت می نمایند که از اینجا رشته هایی به صورت منتشر به تمام نواحی قشر مغز برای بیدار نگه داشتن مغز می روند.

 

ضایعه ی تالاموس

 

ضایعات تالاموس در دریافت تمام حس ها(به جز حس بویایی) ٬ حرکت ٬ تعادل حرکات ٬ عواطف ٬ حافظه و هوشیاری اختلال ایجاد می نمایند. ضایعات وارده به تالاموس باعث آسیب دیدگی همه انواع احساسات فرد می شود که در این بین حس مفاصل(وضعیت بدن و حرکات غیر فعال بدن) بیشتر گرفتار می شود.

 

سندرم یا نشانگان تالامیک ، thalamic syndrome

 

نشانگان تالامیک شامل سه دسته علایم است: اختلالات حسی در طرف مقابل بدن ٬ اختلال تعادل حرکت در طرف مقابل بدن و درد در طرف مقابل بدن. شایعترین ضایعه ی تالاموس که باعث بروز این نشانگان می شود ٬ خونریزی مغزی در این ناحیه است که بیشتر در جریان بالارفتن فشار خون عارض می گردد. قبل از ایجاد قشر جدید مغز در حیوانات ٬ تالاموس نقش اصلی را در حس و حرکت به عهده داشته است. با این ترتیب چنانچه قشر مغز از بین برود ٬ ممکن است برخی از کارهای حسی و حرکتی را تالاموس انجام دهد. چنین حالتی در حیوانات بارزتر از انسان است. حتی در حیوانات تکامل یافته ٬ مثل گربه ٬ با از بین رفتن قشر بینایی مغز ٬ حیوان به وسیله ی تالاموس هنوز قادر به دیدن نور است.

 

علایم سندرم تالامیک عبارتند از :

 

الف- ناراحتی های حسی

ب- فلج نیمه بدن یا فلج ناقص

ج- پارزی ناقص یا پارزی نیمه بدن که عبارتست از سستی و ناتوانی نیمه بدن و همراه با hyperaesthesia است

د- درد شدید خود به خودی و مبالغه در بیان احساسات خوب و بد

 

در انسان ٬ با از بین رفتن قطعه ی پس سری مغز(یا اشعه بینایی در عمق قطعات آهیانه ای و گیجگاهی مغز) و از بین رفتن کامل بینایی ٬ هنوز حرکت اجسام می تواند قابل تشخیص باشد یعنی در حالی که مثلا در اثر ضایعه سمت چپ مغز ٬ میدان بینایی سمت راست از بین رفته است و بیمار هیچگونه ادراک بینایی در طرف راست ندارد ٬ حرکت اشیا را در این ناحیه می تواند تشخیص دهد. خود بیمار نیز از این حالت تعجب می کند. همچنین ممکن است بیمار در طرفی که نابینا است ٬ محل جرقه های نورانی را تشخیص دهد ٬ بدون آنکه بتواند آنها را بببیند. این حالت را کوربینایی(blindsight) نام نهاده اند که احتمالا مربوط به کارکرد تالاموس است. توجیه دیگر برای کوربینایی مربوط به راهی است که از سلول های ماگنوسلولار اجسام زانویی خارجی به راه های ضخیم ناحیه ی v2 (قشر ثانویه ی بینایی) می رود و حاوی اطلاعات مربوط به محل اشیا است.

 

آسیب های وارده به تالاموس موجب اختلال در انتقال حس های عمومی ٬ عمقی ٬ و حرکات غیر ارادی می شود. تالاموس تا قبل از پیدایش قشر جدید مغز منشا بسیاری از اعمال مغز بوده ٬ ولی پس از آن در سر راه اطلاعات حسی و حرکتی مغز قرار گرفته است. این بدین معنی نیست که تالاموس فقط به منزله ی یک ایستگاه رله عمل می کند بلکه باید دانست که حتی پس از ظهور قشر جدید مغز ٬ تالاموس نقش فعالی در پردازش حسی و حرکتی مغز ایفا می نماید. برای مثال گربه ای که قشر مغزش برداشته شده است ٬ می تواند با تالاموس نور را تشخیص دهد و انسان پس از صدمه ی راه بینایی پس از تالاموس ٬ می تواند محل تحریک نورانی یا حرکت اشیا را تشخیص دهد. به علاوه تالاموس در عواطف ٬ تشکیل حافظه و بیدار نگه داشتن قشر مغز نقش موثری دارد.

 

ساب تالاموس ، subthalamus

 

ساب تالاموس در بین مغز میانی ٬ تالاموس و در طرف داخل کپسول داخلی(internal capsule) و کره ی رنگ پریده ی گلوبوس پالیدوس(Globus Pallidus) قرار دارد و از ماده ی سفید و خاکستری ساخته شده است. ساب تالاموس دارای قسمت های زیر است.

 

۱- انتهای جلوی هسته ی قرمز و توده ی سیاه که به ترتیب در تون و کنترل عضلات ارادی به کار می روند.

 

۲- هسته ی ساب تالامیک یا هسته ی زیر تالاموسی(subthalamic) در ضخامت ساب تالاموس قرار دارد ٬ آسیب رسیدن به آن موجب اختلال شدید حرکتی در یک طرف بدن مخصوصا شانه می شود. هسته ی ساب تالامیک یکی از ویژگی های پستانداران است که در پریماتها مشخص تر می باشد. اگر این هسته را در انسان در امتداد برش تاجی بررسی کنیم ٬ خواهیم دید که در هر دو سطح داخلی و خارجی محدب می باشد(محدب الطرفین).

 

ساب تالاموس از نظر موقعیت قرارگیری در سمت خلفی طرفی هسته ی قرمز و ناحیه ی قدامی Zona Incerta قرار می گیرد.

 

Zona Incerta ورقه ی نازکی است از ماده ی خاکستری که بین تالاموس و هسته ی ساب تالاموس قرار دارد. Zona Incerta ادامه ی شبکه ی رتیکولار مغز میانی می باشد که وارد ساب تالاموس می شود.

 

از روی ارتباطات ناحیه ی زیر تالاموس می توان حدس زد که این ناحیه ی مکانی مهم برای هماهنگی تعدادی از مراکز حرکتی می باشد و نیز ناحیه ی زیر تالاموسی دارای عمل مهاری بر روی قشر مغز و کره ی رنگ پریده می باشد.

 

اپی تالاموس ، Epithalamus

 

اپی تالاموس قسمت عقب و سقف دمی شکل دیانسفالون را می سازد و از قسمت های زیر درست شده است :

 

• هسته ی های هابنولار(Habenular nucleus) یعنی هسته ی نواری شکل راست و چپ که در کف مثلث هابنولار قرار می گیرند. مثلث هابنولار ناحیه ی سه گوش در بالای برجستگی فوقانی و داخلی پولوینار تالاموس می باشد. حد داخلی این مثلث از خطوط مغزی تالاموسی و ساقه ی جسم کاجی تشکیل یافته است. خطوط مغزی تالاموسی از مراکز بویایی(ماده ی سوراخدار قدامی ٬ تکمه بویایی ٬ جسم لوزه ای و غیره) و ستون فورنیکس شروع شده و به هسته های هابنولار می آیند. البته برخی از این رشته ها در پایه ی جسم کاجی تقاطع کرده و به هسته ی هابنولار طرف مقابل می روند(همین رشته ها ٬ رابط هابنولار را می سازند). از هسته ی هابنولار رشته ی وابران به نام Fasiculus Retroflexus شروع شده و به هسته ی بین پایه ای(interpeduncular) و جسم سیاه می روند(هسته های هابنولار بخشی از سیستم لیمبیک یا دستگاه کناری می باشند).

• جسم کاجی یا جسم پینه آل(pineal body)

• رابط هابنولار(Habenular Commissure)

• رابط خلفی(posterior commissure) محلی است که انتهای عقبی تالاموس ها به هم متصل می شوند.

•  هسته ی هابنولار در پایین جسم پینه آل قرار دارد.

 

جسم کاجی یا پینه آل ، pineal body

 

جسم پینه آل یک توده ی عصبی مخروطی شکل است که در بالای Colliculus های بالایی قرار دارد و به وسیله ی پایه ی باریک خود به قسمت پایین سطح خلفی دیانسفالون چسبیده است. انشعابی از بطن سوم به نام pineal recess با این پایه وارد می شود و آن را به دو ورقه تقسیم می کند. ورقه ی بالایی را رابط هابنولار(Habenular Commissure) و ورقه ی پایینی را رابط خلفی(Posterior Commissure) می نامند. به نظر می رسد که جسم پینه آل بر روی غدد تناسلی بچه ها اثر مهارکننده دارد و اختلال آن در کودکان موجب بلوغ زودرس آنها می شود. جسم پینه آل بعد از بلوغ آهکی می گردد.

 

متاتالاموس ، Metathalamus

 

متاتالاموس به معنای تالاموس تغییر شکل یافته در پایین تالاموس و در طرفین مغز میانی قرار دارد. متا پیشوندی است به معنی تغییر شکل. متاتالاموس از جسم زانویی Geniculate body های داخلی و خارجی تشکیل شده است.

 

متاتالاموس شامل اجسام زانویی داخلی و خارجی می باشد. جسم زانویی داخلی(Media Geniculate body) ٬ برجستگی بیضی شکلی است که در زیر پولوینار تالاموس و در منتهی الیه جانبی برجستگی فوقانی superior culliculus واقع شده است و توسط بازوی تحتانی به برجستگی تحتانی وصل می شود. رشته های عصبی آوران از نوار خارجی و برجستگی تحتانی به جسم زانویی داخلی می آیند و سپس رشته های وابران جسم زانویی داخلی از طریق ناحیه ی زیر عدسی(Sublentiform) کپسول داخلی به ناحیه ی شنوایی لوب گیجگاهی قشر مغز می روند. از نظر عملی جسم زانویی داخلی آخرین ایستگاه تقویت تحریکات شنوایی در سر راهشان به قشر مغز می باشد.

 

جسم زانویی خارجی نیز برجستگی بیضی شکل کوچکی در ناحیه ی قدامی طرفی جسم زانویی داخلی می باشد و در زیر تالاموس قرار می گیرد. جسم زانویی خارجی توسط بازوی فوقانی با برجستگی فوقانی مرتبط می باشد و توسط بخش داخلی لوب گیجگاهی پوشیده می شود. جسم زانویی خارجی دارای شش لایه می باشد که لایه های ۱ ٬ ۴ و ۶ رشته های بینایی طرف مقابل و لایه های ۲ ٬ ۳ و ۵ رشته های بینایی همان طرف را دریافت می کنند. رشته های عصبی آوران از دستگاه بینایی به جسم زانویی خارجی می آید و رشته های وابران این جسم از طریق ناجیه ی خلف عدسی(Retrolentiform) کپسول داخلی به ناحیه بینایی قشر مغز می روند. از نظر عملی نیز این جسم آخرین ایستگاه تقویت پیام های بینایی به مقصد قشر مغز می باشند.

 

Medial Geniculate Body

 

یک برجستگی بیضی شکل است که در پایین قسمت پالوینار یا هسته ی بالشتکی(pulvinar) تالاموس و در خارج Colliculus بالایی قرار دارد.

رشته های عصب شنوایی که از colliculus پایینی به جسم جینکولیت داخلی می روند ٬ بازوی پایینی interior brachium را می سازد.

 

ارتباطات جینکولیت های داخلی

 

رشته هایی از colliculus پایینی و lateral lemniscus وارد جینکولیت بادی داخلی می شوند. تشعشع های شنوایی از جینکولیت های داخلی خارج می شوند تا به کورتکس شنوایی واقع در لوب گیجگاهی بروند. جینکولیت بادی داخلی ٬ آخرین محلی است که امواج شنوایی تقویت می شود.

 

Lateral Geniculate Body

 

جینکولیت بادی خارجی ٬ در خارج از جینکولیت بادی داخلی و در مسیر عصب بینایی قرار دارد. جینکولیت بادی خارجی از شش لایه تشکیل می شود. لایه های ۱ و ۴ و ۶ رشته های بینایی طرف مقابل را دریافت میکنند و لایه های ۲ و ۳ و ۵ امواج بینایی طرف خود را می گیرند. آخرین ایستگاه تقویت کننده ی امواج بینایی در جینکولیت بادی خارجی می باشد.

 

غده ی هیپوفیز ، Hypophis Gland

 

غده ی هیپوفیز ٬ یک غده ی بیضی شکل است که دارای ترشح داخلی می باشد. هیپوفیز در عمق حفره ی زین ترکی sella tuecica قرار دارد. غده ی هیپوفیز از دو لوب قدامی و خلفی ساخته شده است. لوب خلفی مبدا عصبی دارد و از لوب قدامی کوچکتر است. غده ی هیپوفیز به وسیله ی پایه ی خود(infundibulum) به مغز متصل می شود. لوب قدامی از اپی تلیوم دهان اولیه منشعب می گردد ولی بعدا رابطه اش با دهان قطع می شود. لوب قدامی فعالیت ترشحی دارد.

 

غده ی هیپوفیز یکی از غدد آندوکرین به اندازه ی یک دانه ی فندق است که در حفره ی زین ترکی قرار گرفته و به وسیله ی ساقه ای کوتاه به مغز متصل می شود. این غده توسط پرده ای از جنس سخت شامه به نام چادر هیپوفیز پوشیده می شود. در وسط این پرده سوراخی وجود دارد که ساقه ی هیپوفیز از آن عبور می کند. این غده از نظر جنینی و ساختمانی دو بخش قدامی و خلفی دارد. بخش خلفی منشا عصبی داشته و از لوله ی عصبی اولیه به وجود می آید. ساقه ی هیپوفیز به این قسمت از غده اتصال دارد و از طریق الیافی که در ضخامت ساقه وجود دارد با هیپوتالاموس مرتبط می باشد. بخش قدامی منشا اکتودرمی داشته که شبیه به هلالی قطعه ی خلفی را می پوشاند. بین بخش قدامی و بخش خلفی یک لایه ی میانی وجود دارد که آن هم منشا غیر عصبی داشته و جزیی از بخش قدامی محسوب می شود.

 

لازم به یادآوری است که به غیر از ماده ی خاکستری قشری نیمکره های مخ و هسته های قاعده ای مابقی مغز از ماده ی سفید ساخته شده است که از الیاف میلین دار تشکیل شده و شامل قسمت های زیر می باشد:

 

۱- کپسول داخلی ، internal capsule

 

کپسول داخلی عبارتست از طیف وسیعی از رشته های عصبی که در بخش تحتانی داخلی هر نیمکره ی مغزی قرار می گیرند. در برش افقی مغز کپسول داخلی V شکل بوده و تقعر آن به سمت جانبی می باشد و در تقعر آن هسته ی عدسی لنتیفورم(Lentiform) قرار می گیرد. به همین جهت در مقطع افقی به صورت زاویه منفرجه ای است که به خارج باز می شود. رشته های عصبی کپسول داخلی به قشر مغز می روند و نیز برخی از این رشته ها از قشر مغز مبدا گرفته و به کپسول داخلی منتهی می شوند و کلا می توان آن را به مجرایی تشبیه نمود که رشته های عصبی به طور متراکمی در آنجا مجتمع می شوند و حتی ضایعات جزئی این ناحیه باعث اختلالات وسیعی در نظم و هماهنگی بدن می شود.

 

رشته های عصبی کپسول داخلی در بالای کپسول از هم فاصله گرفته و در امتداد فوقانی این رشته ها می توان تاج شعاعی(Corona Radiata)  را مشاهده کرد. رشته های عصبی کپسول داخلی در پایین کپسول به همدیگر نزدیکتر شده و برخی از آنها در امتداد پایک مغزی مغز میانی قرار می گیرند. کپسول داخلی توسط شاخه های شریان مغزی میانی تغذیه می گردند. این کپسول شامل پنج قسمت می باشد که عبارتند از:

• اندام قدامی(Anterior limb) که مابین سر هسته ی دم دار و هسته ی عدسی واقع می شود.
• اندام خلفی که مابین تالاموس و هسته ی عدسی واقع می شود.
• زانو که مابین اندام های قدامی و خلفی واقع می شود.
• بخش خلف عدسی که در عقب هسته ی عدسی قرار می گیرد
• بخش تحت عدسی که زیر هسته ی عدسی قرار می گیرد(چهار بخش اول در برش افقی و بخش پنجم در برش تاجی قابل رویت هستند).

 

۲- مرکز نیم بیضی ، semi central olva

 

عبارتند از قسمت های سفید رنگی که بین قشر مخ و هسته های قاعده ای مغز قرار گرفته اند و مجموع آنها را در دو نیمکره ٬ که توسط ماده ی سفید جسم پینه ای به هم متصل می شوند مرکز بیضی می نامند.

 

۳- کپسول خارجی ، external capsule

 

کپسول خارجی عبارتست از ماده ای سفید که بین هسته ی عدسی شکل در داخل و دیواره ی Claustrum در خارج قرار دارد و کپسول خارجی نامیده می شود.

 

۴- کپسول خارجی تر ، extrema capsule

 

قسمتی از ماده ی سفید است که در خارج دیواره (Claustrum) یعنی بین قشر خاکستری مخ و دیواره قرار داشته و در مجاورت با قشر خاکستری قسمت جزیره می باشد.

 

۵- فورنیکس ، Fornix

 

فورنیکس ماده ی سفیدی است به شکل مثلث که قاعده ی آن در عقب قرار دارد ٬ سطح فوقانی آن در عقب به جسم پینه ای و در جلو به Septum Pellucidum متصل می شود. سطح تحتانی آن مربوط به تالاموس و بافت مشیمیه ی فوقانی است. از راس این مثلث دو پایه به جلو و پایین رفته و پس از عبور از جلوی سوراخ مونرو به اجسام پستانی ختم می شوند. از دو ناحیه ی خلفی مثلث مذکور دو پایه به نام Crus از عقب تالاموس پایین رفته به طوری که امتداد آن در جلو فیمبریا(Fimbria) نامیده می شود.

 

Tubur cinerum

 

Tubur cinerum یک توده ی خاکستری محدب است که انتهای پایینی آن به infundibulum (قبف) غده ی هیپوفیز متصل می شود . توبر سینروم و لوب خلفی غدد هیپوفیز مجموعا بخش عصبی غده ی هیپوفیز را تشکیل می دهند.

مقالات

آمونیاک بالا

اختلالات متابولیک

اوتیسم

بیماری هایپر گلایسینی غیر کتوتیک

سمیت ناشی از داروی والیورات ( والپروئیک اسید )

سندرم گیلن باره

جراحی صرع

اختلال بیش فعالی کم توجهی

صرع مقاوم به درمان

فلج مغزی

گزارشی در مورد بیمار مغز و اعصاب

همه چیز درباره ریتالین

اضطراب در كودكان براى ورود به مدرسه