سردرد

 

سردرد در کودکان و اطفال باعث ایجاد درد و ناراحتی می شود . دردی که گاهی اوقات بسیار عذاب آور بوده و تحمل آن سخت می شود. اغلب افراد حتی برای یک بار هم که شده سردرد را تجربه کرده اند. گاهی اوقات سردرد به صورت ناگهانی و به یکباره ایجاد می شود و گاهی نیز کم کم ظاهر می شود. برخی از سردرد ها کمی قابل تحمل و بعضی اوقات نیز درد به اندازه ای شدید است که غیر قابل تحمل می شود. از نظر علم  پزشکی ممکن است  در برخی موارد ، سردرد زیاد جدی نباشد و یا برعکس ، ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی باشد. سردرد ، یعنی درد در ناحیه سر ، جمجمه و یا گردن. این درد گاهی فقط در یک بخش از سر به وجود آمده و گاهی نیز از یک بخش سربه بخش دیگر سرایت می کند. گاهی به شکل کوبنده و تپش دار بوده و گاهی نیز تمام سر را فرا می گیرد. در برخی موارد این درد تنها چند ساعت طول می کشد و در برخی موارد نیز گاه تا چند روز ادامه دارد.

می توان گفت که در اکثر مواقع ، بروز سردرد زیاد جدی نبوده و مشکل خاصی ایجاد نمی کند و به راحتی با درمان دارویی رفع می شود. البته ممکن است سردرد همیشه با فرد همراه باشد یعنی فرد ،  هر چند وقت یکبار دچار سردرد شود ،  اما با استفاده از داروهای مسکن ، معمولا برطرف می شود. در برخی از موارد ، سردرد ها ریشه عصبی داشته و مشکل خاصی ایجاد نمی کنند و  تنها در برخی موارد و یک تا دو درصد ، سردرد  ممکن است به دلیل ضایعه های مغزی رخ دهد.

سردرد های چرخشی هم به صورت سردردی است که در یک نقطه از سر ایجاد شده و سپس به نقاط دیگر نیز سرایت می کند. این سردرد باعث ناراحتی فرد شده و ممکن است چندین ساعت طول بکشد. اکثر سردردها بیشتر ناشی از مواردی مانند استرس ، اضطراب ، خستگی زیاد و یا گرسنگی و مصرف کردن بعضی از مواد غذایی به وجود می آید. گاهی اوقات نیز قرار گرفتن در بعضی شرایط نیز موجب بروز سردرد می شود. برخی از افراد تصور می کنند که بروز سردرد شاید ناشی از مشکلات چشمی باشد ، اما در حقیقت باید گفت که در بیشتر موارد منشاء سردرد ممکن است چیز دیگری باشد و درصورت فعالیت های طولانی چشمی و مطالعه زیاد و خستگی چشم ، این سردرد ها ممکن است شدید تر شود.

یکی از معمول ترین نوع سردرد ، سردرد های عصبی هستند که معمولا در قسمت پیشانی ، اطراف چشم و شقیقه ها ایجاد می شود. این نوع از سردرد های عصبی معمولا به دلیل تغییرات نامناسب موقعیت زندگی ، به وجود می آید. مثلا قرار گرفتن در محیط های آلوده ، فعالیت در مکان هایی با نور شدید و یا نامناسب ، قرارگیری در محیط هایی با آلودگی صوتی ، گرسنگی زیاد ، مصرف نکردن برخی از موادی که معمولا کودک به آن ها عادت دارد مانند چای ، وجود استرس و اضطراب و خوابیدن در مکان های شلوغ و پر سرو صدا ، همه این عوامل ممکن است سبب بروز این نوع سردرد شود.

برخی از انواع سردرد به صورت سردرد یک طرفه است. یعنی تنها یک طرف سر ، دچار درد می شود. این نوع سردرد برای کودک و نوزاد بسیار ناراحت کننده و عذاب آور است. این نوع سردرد که تنها در یک طرف سر ایجاد می شود ، می تواند به صورت نبض دار و تپشی باشد. در این نوع از سردرد علائمی مانند خستگی ، حساسیت به نور شدید ، تهوع و استفراغ هم ممکن است ایجاد شود.

بعضی از سردرد ها کمی اختصاصی تر هستند و علامت دیگری جز سردرد در کودک به وجود نمی آید. در این گونه سردرد ها ، بر عکس تصور کودک ، عامل بروز سردرد ، مغز نبوده و تنها به دلیل عمل نامناسب عروق خونی و اعصاب و یا عضلات به وجود می آید. مثلا منقبض شدن بیش از اندازه عضلات و یا گشاد شدن عروق و شریان ها که در این حالت ، ممکن است  سبب تحریک عصب های حساس و خاصی در مغز شود. و در نتیجه سردرد ایجاد شود. همچنین باید گفت که تغییرات هورمونی نیز ممکن است سبب بروز سردرد شود. مانند هورمون استروژن که ممکن است سبب تشدید سردرد شود. خانم ها در دوران عادت ماهانه ،  به دلیل  تغییرات هورمونی ممکن است دچار سردرد های متوسط تا شدید شوند. همینطور معمولا خانم ها بیشتر از آقایان به انواع سردرد دچار می شوند.

در اکثر مواقع بروز سردرد های یک طرفه حتی با درد شدید ، مشکل خاصی ایجاد نکرده و نیازی به مداخله پزشکی مشاهده نمی شود. اما در برخی موارد توصیه می شود که حتما به پزشک مراجعه شود مواردی مانند :

در صورتی که سردرد به صورت یکباره و ناگهانی ایجاد شده و همان لحظه نیز درد شدیدی به وجود آید.

در صورتی که سردرد با علائم دیگری مانند تب بالا ، تهوع و استفراغ ، کاهش سطح هوشیاری ، اختلال در صحبت کردن ، تغییرات رفتاری ، تاری دید و حالت دوبینی ، ضعف و از این قبیل همراه باشد.

در صورتی که با انجام دادن فعالیت بدنی ، سردرد ایجاد شود.

در صورتی که سردرد از تمام مواقعی که فرد آن را تجریه کرده است ، بسیار شدید تر باشد.

 

انواع سردرد

 

سردرد دارای انواع مختلفی است که به برخی از انواع آن اشاره می کنیم :

 

سردرد انقباض عضلانی یا سردرد تنشی : در این نوع از سردرد ، معمولا به دلیل درگیر شدن ماهیچه های گردن و صورت و یا سفت شدن آن ها ، سردرد ایجاد می شود که این نوع سردرد بسیار رایج است.

سردرد عروقی : این نوع سردرد معمولا به دلیل ورم کردن رگ ها به وجود می آید . این ورم احتمالا به دلیل افزایش فشار خون ایجاد می شود. یکی از شایع ترین نوع این سردرد ، سردرد های میگرنی می باشد. در کودکانی و نوزادانی که مبتلا به سردرد میگرنی  هستند ، درد شدیدی در یک یا دو طرف سر ایجاد می شود.

سردرد التهابی: در این نوع از سردرد ها ، می توان عوامل عفونی موثر در این سردرد ها را اشاره کرد. بر اثر ایجاد اختلالات دیگر مانند عفونت سینوسی ، سکته مغزی و یا مننژیت ، این نوع سردرد به وجود می آید.

سردرد کششی : این نوع سردرد به طور معمول به دلیل کشیدن نواحی از سر ایجاد می شود که به درد حساس هستند.

سردرد میگرنی : میگرن معمولا نوعی از سردرد بسیار شدید است که با درد های کوبنده ، تپشی و نبض دار همراه می باشد. سردرد میگرنی ممکن است در قسمت راست سر ، چپ ، یا  جلوی سر ایجاد شود. معمولا علائمی مانند تهوع و استفراغ نیز با این نوع سردرد به وجود می آید. گاهی این درد به قدری شدید است که برای کودک ناتوان کننده می شود.

سردرد تنشی : این نوع از سردرد از شایع ترین سردرد ها بوده و بسیاری از افراد به آن دچار می شوند. معمولا این نوع سردرد دوره طولانی مدت نداشته و تقریبا زود بر طرف می شود. هر چند در برخی از افراد نیز ممکن است تا یک هفته نیز ادامه پیدا کند. علائم مربوط به این نوع سردرد به صورت فشار در ناحیه سر ، احساس درد ، گرفتگی و فشار ، سفت شدن پیشانی ، پشت سر و یا دو طرف سر می باشد. این نوع از سردرد ممکن است بر اثر حساس شدن عضلات شانه و یا جمجمه به وجود آید.

سردرد خوشه ای : این نوع از سردرد بسیار شدید و دردناک بوده و ممکن است  هفته ها ادامه داشته باشد. ناحیه درد معمولا در قسمت سر و پشت چشم بوده و گاهی همراه با مسدود شدن راه بینی ، اشک ریختن و قرمز شدن چشم ها همراه می باشد.

سردرد گردنی : دردی که به واسطه این نوع سردرد ایجاد می شود معمولا یک طرفه بوده و از ناحیه گردن شروع شده و پس از آن در قسمت سر منتشر می شود. این سردرد در قسمت ستون مهره های گردن به وجود می آید و ممکن است در ابتدا شروع درد به صورت گاه گاه بوده ولی به سردردی دائمی تبدیل شود. یکی از دلایل بروز این نوع سردرد معمولا بخاطر فشار ایجاد شده به ناحیه ستون فقرات و گردن می باشد.

 

عواملی که باعث بروز سردرد می شوند

 

همانطوری که اشاره شد ، بروز سردرد ممکن است به شکل های مختلفی ایجاد شده و انواع مختلفی دارد. هر نوعی از سردرد بر طبق عوامل ایجاد کننده آن خصوصیات خود را داشته و علت و درمان آن نیز بر اساس آن انجام می شود. اما به طور کلی عواملی وجود دارند که ممکن است در بروز سردرد موثر باشند :

 

یکی از عوامل موثر در ایجاد سردرد مصرف بعضی از مواد غذایی هستند که فرد نسبت به آن ها واکنش نشان داده و ممکن است سبب بروز سردرد شوند. به عنوان مثال ، مصرف بیش از حد ویتامین ها ممکن است سبب بروز سردرد شود. همچنین برخی دیگر از مواد غذایی مانند پنیر ، جگر ، ماست و مشوربات الکی.

یکی دیگر از عوامل موثر در بروز سردرد ، کمبود مصرف کافئین در برخی از افراد است. کافئین نوعی ماده تسکین دهنده بوده و کسانی که به مصرف آن عادت دارند در صورت قطع مصرف ممکن است دچار سردرد شوند. مانند مصرف چای. اما باید در نظر داشت که مصرف بیش از اندازه کافئین برای بدن انسان مضر بوده و نباید در آن زیاده روی کرد.

از دیگر عوامل موثر در بروز سردرد ، کاهش شدید آب بدن است.  بروز تب و اسهال ، سبب کم شدن آب بدن و در نتیجه بروز سردرد می شود.

مصرف برخی داروها نیز ممکن است در بروز سردرد موثر باشند.

یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد سردرد ، بی خوابی یا خواب زیاد و سوء تغذیه می باشد. این عوامل همگی ممکن است سبب بروز سردرد در کودکان شوند.

عوامل محیطی : عوامل محیطی یکی دیگر از عوامل احتمالی بروز سردرد در کودکان و اطفال محسوب می شوند. مثلا قرار گرفتن در محیط های آلوده و یا استنشاق مواد سمی مانند بنزین ، قرار گرفتن در محیط های بسیار شلوغ و پر سرو صدا ، وجود نورهای شدید و از این قبیل ، همگی ممکن است سبب سردرد کودک شوند.

خستگی چشم نیز در برخی موارد باعث بروز سردرد می شود. توصیه می شود که از مطالعه طولانی خودداری کرده و در معرض نور شدید قرار نگیرید.

فشار عضلات و کشیدگی نیز یکی از دلایل موثر بر سردرد محسوب می شود. این فشار  امکان دارد که به دلیل گرفتگی عضلات یک بخش از سر به وجود آمده و سردرد را به وجود آورد. همچنین خستگی زیاد ، وجود استرس و وضعیت نادرست بدن همگی ممکن است سبب بروز این فشار شود.

از دیگر عوامل موثر در بروز سردرد می توان مواردی مانند  تغییرات آب و هوایی ، حرکات ورزشی شدید مانند ، دویدن زیاد که باعث کم شدن قند خون می شود ، را نام برد.

 

علائم سردرد

 

لازم به ذکر است که علائم سردرد بسته به نوع سردرد و در هر فردی متفاوت می باشد. در بعضی از موارد شکل درد ، در  پیدا کردن علت ایجاد درد موثر می باشد.

تهوع و گاهی اوقات استفراغ

درد گردن و یا فک ، صورت و گاه بینی

سوزش چشم و اشک

تاری در دید

آبریزش و عطسه کردن

گاهی اوقات سرگیجه

در صورتی که سردرد همراه با حالت بی حسی دست و یا پا در یک سمت بدن باشد و همچنین کاهش سطح هوشیاری به وجود آید ، احتمال حمله گذرا و یا سکته مغزی بوده و توصیه می شود که سریعا به پزشک مراجعه شود زیرا سردرد ی که همراه با سرگیجه بوده و بی حسی بدن نیز ایجاد شود ممکن است احتمال اختلال در خونرسانی به مغز در آن باشد.

 

درمان سردرد

 

در مراجعه به پزشک برخی بررسی ها و آزمایشات ممکن است در بررسی علل و نوع سردرد ، توسط پزشک صورت  گیرد. از جمله معاینه های تشخیصی ، نوار مغزی است . پزشک از طریق نوار مغزی ، وضعیت امواج الکتریکی مغز فرد را مشاهده و بررسی می کند. همچنین آزمایشات دیگری مانند ام آر آی و یا سی تی اسکن نیز به منظور تشخیص بیماری و یا احتمال وجود بیماری های دیگر و یا رد آن ها ، به کار برده می شود.

از جمله مواردی که در پیشگیری و یا بهبود سردرد موثر می باشد ، تغییر در سبک نامناسب زندگی ، دوری از موارد محرک و فعالیت و ورزش را می توان نام برد.

در برخی موارد پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب نوزادان ، کودک و اطفال داروهایی را به منظور کاهش درد تجویز می کند. مانند داروهای ضد درد ، داروهای آرام بخش ، داروهای شل کننده عضلات و یا ضد افسردگی در مواقع لزوم.

در مواقعی که خستگی چشم زیاد است معمولا دارویی تجویز نمی شود اما می توان از برخی داروهای مسکن نیز استفاده کرد. در مواقعی که کودک دچار سردرد سینوزیتی است ، ممکن است درمان به صورت داروهای خوراکی ضد احتقان ، داروهای مسکن ، اسپری بینی و گاهی اوقات نیز آنتی بیوتیک در مواقع عفونت ، باشد.

در درمان سردرد های میگرنی نیز دو نوع درمان معمولا به کار می رود . یک نوع ک شامل درمان خنثی کننده و دیگری نیز درمان پیش گیری کننده می باشد. در درمان پیش گیری کننده  ، معمولا داروهایی برای کودک  تجویز می شود که در هنگام شروع علائم ، کودک از آن استفاده می کند. و در درمان خنثی کننده نیز ، پس از شروع درد از دارو استفاده می شود.

مقالات

آمونیاک بالا

اختلالات متابولیک

اوتیسم

بیماری هایپر گلایسینی غیر کتوتیک

سمیت ناشی از داروی والیورات ( والپروئیک اسید )

سندرم گیلن باره

جراحی صرع

اختلال بیش فعالی کم توجهی

صرع مقاوم به درمان

فلج مغزی

گزارشی در مورد بیمار مغز و اعصاب

همه چیز درباره ریتالین

اضطراب در كودكان براى ورود به مدرسه